Sanayi Tarihçesi
Adıyaman'ının sanayi ile tanışma tarihi 1955'tir. Tekstil sektörü ile ilgili entegre bir tesisin kurulması amacıyla 1955 tarihinde 'Adıyaman Pamuklu Dokuma Sanayi Türk Anonim Şirketi kurulmuş ve 1967 yılında üretime geçmiştir. 1973-1975 tarihleri arasında Çimento, Süt ve Yem Fabrikası tesislerinin Adıyaman'da kurulması ile ilgili etüt proje bazında birtakım çalışmalar başlatılmıştır.
Kalkınmada Öncelikli Yörelerde uygulanan devlet yardımları ve teşvikler ile temin edilen uzun vadeli ucuz maliyetli kredilerle sanayide ve yatırımlarda gözlemlenebilir bir hareketliliğin oluştuğu ancak, alınan kredilerin iyi değerlendirilememesi ve yatırımcıların yönlendirilememesi nedeniyle arzulanabilir bir yatırım hamlesinin atılamadığını görüyoruz. 1988 yılından sonra birtakım tekstil ve un fabrikaların faaliyete geçmesiyle yatırımlarda nispi bir artışın olduğu görülmektedir.
ADIYAMAN'IN BUGÜNKÜ SANAYİ DURUMU;
5084 ve 5350 sayılı Yatırımların ve İstihdamın Teşviki ile ilgili Yasaların yürürlüğe girmesiyle yatırım artışlarında ve istihdamda büyük artışlar olmuştur.
Zamanında ve rasyonel kararlarla Türkiye genelinde gelen taleplerin değerlendirilmesi ve yatırma dönüşmesi bakımında il çok iyi bir performans göstermiştir. 100'ün üzerinde gelen taleplerin tamamı değerlendirilerek, öncelikli olarak en fazla istihdam, en yüksek katma değer yaratacak ve ileri teknoloji gerektiren sektörler öncelikli olarak değerlendirmeye alınarak arsa tahsis işlemleri yapılmış, tahsisi yapılan parseller üzerinde fabrikalar yapılarak birçoğu faaliyete geçmiştir.
Genel olarak il ve ilçelerinde Sanayi Sicil Belgesi almış 245 tesis bulunmaktadır. Bu tesislerin tamamı fiili olarak üretim yapmakta. Sanayi yatırımları içerisinde tekstil sektörüne yapılan yatırımların yoğunluğu dikkati çekmektedir.
ÖZETLE ADIYAMAN SANAYİSİ;
• Ekonomisi ağırlıklı olarak tarıma dayalı olup, özelikle tekstil sektörü yatırımlarında sanayileşme eğilimi görünmektedir.
• Sanayi büyük, orta ve küçük ölçekli işletmeler şeklinde şekillenmiştir.
• GSYİH'sı içerisinde sanayi sektörü tarım sektöründen sonra ikinci gelmektedir.
• Sanayi yatırımları içerisinde Tekstil sektörüne yapılan yatırımların yoğunluğu dikkati çekmektedir.
• Adıyaman 'da, gıda sanayi, maden- taş ve toprağa dayalı sanayi, pamuk işleme ve tekstil sanayi ile genel imalat sanayisine yönelik üretimler yapılmaktadır.
• Sanayi işletmelerinin büyük bir çoğunluğu il merkezindedir.
• Özel sektör kamu sektörüne göre daha fazla katma değer meydana getirmiştir.
• Sanayi sektörü içerisinde tekstil sanayisinin gıda sektörüne göre daha fazla katma değer meydana getirdiği görülmektedir.
• Darboğazda olan tesisler genellikle ham madde, Pazar noksanlığı ve ağırlıklı olarak da işletme sermayesi yetersizliği nedeniyle problemler yaşamaktadır.
• En önemli yer altı zenginliği petroldür.
• Özel sektör üretimleri ile birlikte ülkemiz ham petrolünün %28,13'sinden fazlası Adıyaman bölgesinde üretilmektedir.
• Maden kaynakları bakımından oldukça zengin potansiyele sahiptir.
SANAYİ PROFİLİ
Bu gün itibariyle ilimiz genelinde merkez ve ilçeler dahil, değişik alan ve sektörde sanayi sicil belgesi almış 245 işletmemiz mevcut olup, toplam 278 işletmede 10.271 kişi istihdam edilmektedir. İl genelinde sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 32,73 ile Tekstil ürünleri imalatı, % 21,22 lik bir oran ile Gıda ürünleri imalatı sektörlerinin ilk iki sırada olduğu görülmektedir.
Diğer sektörler sırasıyla;
% 16,91 Seramik, Kil, madencilik ve taşocakçılığı;
% 6,83 Ham Petrol ve Doğal Gaz, kok
% 4,32 Lastik ve plastik ürünleri imalatı,
% 3,66 Makine imalatı, tarım makineleri, elektrikli makineler
% 2,52 Mobilya imalatı
% 3,69 Demir Çelik ve Demir dışı metaller
% 2,08 Cam
% 6,04 Diğer (Çimento, Kimya,Gübre,Deri ve deri ürünleri)
Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin
% 48 Marmara Bölgesinde,
%17 İç Anadolu Bölgesinde,
%14 Ege Bölgesinde,
% 8 Akdeniz Bölgesinde,
% 6 Karadeniz Bölgesinde,
% 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde,
% 2 Doğu Anadolu Bölgesinde olduğu görülmektedir.
Adıyaman İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 245 dir. Toplam sanayi işletmesi içerisinde % 0.3 lük bir oran ile sanayisi gelişmekte olan iller arasında yer almaktadır.
OSB'ler
ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ
Adıyaman OSB: İlk çalışmalar 1991 yılında başlamış ve 16/03/2001 tarihinde 89 Sicil Numarası ile Onaylanmış olup, 185 ha. Alanda 93 parselde kurulmuştur. Bu gün için 75 işletme faal, 8 tesis üretime ara vermiş 3 tesisi tamamlanmış üretim aşamasındadır. 6 işletmenin inşaatı devam etmekte olup, 1 işletmede proje aşamasındadır. Değişik sektörlerdeki işletmelerde yaklaşık 4.510 kişi çalışmaktadır.
Arıtma Tesisi 2010 yılı Yatırım Programına alınmıştır. 2012 yılı ödeneği 2,4 Milyon TL.'e olup Proje keşif bedellerinin belirlenmesi halinde ihale aşamasına gelecektir.
Besni OSB: 2005 yılında kuruluşu yapılmış olup, 114 ha. Alanda 44 parselden oluşmuştur. 2 işletme faal, 5 işletme kapalı ve 2 işletmenin inşaatı devam etmektedir. Toplam 10 kişi istihdam edilmektedir. Toplam proje bedeli 21,422 Milyon TL. olup, altyapı projeleri ihale aşamasındadır.
Gölbaşı OSB: 2005 yılında kuruluşu yapılmış 110 ha. Alanda 37 parselden oluşmuştur. 5 işletme faaliyette olup bu işletmelerde 40 kişi istihdam edilmekte, 3 işyerinin inşaatı tamamlanmış su ve doğalgaz sorunu nedeniyle üretime geçememektedir. Altyapı inşaatı tamamlanmış olup;elektrik şebeke inşaatı devam etmektedir. Toplam Proje bedeli 6 Milyon TL'dir Bu güne kader yapılan harcama 3 Milyon TL olup, 2010 yılı ödeneği 3 Milyon TL'dir. Ayrıca 1. Etap 50 Ha alanın kamulaştırma çalışmaları tamamlanmıştır.
Kahta OSB: 2008 yılında kuruluşu yapılmış 161 ha alan da 78 sanayi parselinden oluşmuştur.
4 işletme faal, 3 işletmenin inşaatı devam etmektedir. Toplam 49 kişi istihdam edilmektedir. OSB'nin Altyapı ve elektrik şebeke inşaatı devam etmektedir. Proje bedeli 11,886 Milyon TL, bu güne kadar toplam harcama 5,386 Milyon TL olup, 2012 yılı ödeneği 2,988 Milyon TL'dir.
ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ
OSB BİLGİLERİ |
ADIYAMAN OSB |
BESNİ OSB |
GÖLBAŞI OSB |
KAHTA OSB |
Kuruluş tarihi |
1991 |
2005 |
2005 |
2008 |
Bakanlık Onay Tarihi/ Sicil No |
16/03/2001/89 |
09/06/2005/230 |
30/12/2005/237 |
03/03/2008/249 |
Alanı 1.Tevsi Alanla Birlikte (Hektar) |
185+85 |
114,11 |
110 |
161,17 |
Parsel Sayısı |
93 |
44 |
37 |
78 |
Tahsis Edilen Parsel |
93 |
17 |
10 |
21 |
Tahsis Edilmeyen Parsel (Kamulaştırılmayanlar dahil) |
- |
27 |
27 |
57 |
Üretimdeki Tesis Sayısı |
75 |
2 |
5 |
4 |
Üretim Aşamasındaki tesis sayısı |
3 |
- |
3 |
- |
Üretime Ara Veren Tesis Sayısı |
8 |
5 |
- |
- |
İnşaatı Devam Eden Tesis |
6 |
2 |
1 |
3 |
Proje Safhasında Tesis |
1 |
10 |
1 |
14 |
Toplam Tesis Sayısı |
93 |
17 |
10 |
21 |
Mevcut istihdam (Yaklaşık) |
4500 |
10 |
40 |
49 |
Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar
Doğal kaynak potansiyelini meydana getiren, tarım ve hayvancılık ile orman ve maden sektörlerine dayalı olarak yapılabilecek yatırımlar, yatırım grupları temelinde aşağıda verilmiştir.
Tarım Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar
Ülkemizde tarım sektöründe önemli gelişmeler olmakla birlikte gerek hayvansal, gerekse bitkisel üretimde istenilen verimlilik düzeyine erişilememiştir. Bitkisel üretim, pazarlanabilir, işleme özelliği ve katma değeri yüksek ürünler doğrultusunda yeterli değişimi gösterememiştir.
Tarım sektöründe gerçekleştirilebilecek 9 yatırım belirlenmiştir.
- Sert Buğday Üretimine Yönelik Yatırımlar,
- Renkli Pamuk Üretimine Yönelik Yatırımlar,
- Seracılık ( Sebze ve Süs Bitkisi ) Yatırımlar,
- Bağ-Bahçe Yatırımları,
- Meyve ve Sebze Yetiştiriciliğine Yönelik Yatırımlar,
- Ceviz, Badem ve Antep Fıstığı Yetiştiriciliğine Yönelik Yatırımlar,
- Kültür Mantarı Üretimine Yönelik Yatırımlar,
- Damızlık ( Hibrit ) Tohum Üretim Tesisi,
- Susam Yağı, Tahin, Pekmez ve Helva Üretim Tesisi,
Hayvancılık sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar
Yıllardır bitkisel ve hayvansal üretim arasında denge kurulamamış, son yıllarda bu denge hayvancılık aleyhine bozulmuştur. Bu olumsuz yapının ortadan kaldırılmasına yönelik besicilik yatırımlarının artırılması gerekmektedir.
- Su Ürünleri Üretimi ve İşleme Tesisi,
- Arıcılık ve Bal Üretimine Yönelik Yatırımlar,
- Tiftik Keçisi yetiştiriciliği,
- Et Besiciliği,
- Süt Besiciliği,
- Yumurta tavukçuluğu,
- Et Tavukçuluğu,
- Hindi Yetiştiriciliği,
- Devekuşu Yetiştiriciliği,
Maden Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar
Yer altı zenginliği yüksek olmasına rağmen, petrolün dışındaki maden varlığından bugüne kadar yeterince istifade edilememiştir. İlimiz Maden potansiyeli yönünden irdelendiğinde özellikle son yıllarda bölgede yapılan arama çalışmalarında önemli bir mermer rezervinin varlığı tespit edilmiştir.
Maden sektöründe yapılabilecek 4 yatırım belirlenmiştir.
- Bakır Madeni Ocak İşletmeciliği,
- Linyit Kömürü Ocak İşletmeciliği,
- Mermer Ocak İşletmeciliği
- Mermer İşleme Atölyeleri
Diğer Sektörlerde Yapılabilecek Yatırımlar
· Gıda Sanayi Sektörü
· Turizm Sanayi Sektörü
· İnşaat Sanayi Sektörü
· Yer Altı Kaynaklarına Dayalı Maden, Petrol Sanayi Sektörü
· Orman Ürünlerine Dayalı ve Mobilya Sanayi Sektörü
· Yedek Parça Sanayi Sektörü
· Genel İmalat Sanayi Sektörü
Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar;
Bazı sanayi ürünleri Adıyaman'da üretilmekle birlikte bazı ürünler ise diğer illerden temin edilmektedir. Bu ürünlerden yoğun talep alan ve üretilmesi mümkün olanları üretmeye yönelik yatırımlar, yatırım grupları temelinde aşağıda verilmiştir.
Aşağıda sıralanan sektörler bağlamında talebi karşılamaya yönelik ilde tavsiye etiğimiz başlıca yatırım konularını şöyle sıralamak mümkündür.
Gıda Sanayinde Yapılabilecek Yatırımlar;
Tarım sektöründe yapılacak yatırımlar konusunda da bahsedildiği gibi tarımın öncelikle tarımsal sanayiye girdi sağlayacak bir yapıya ulaştırılması gerekmektedir
Tarıma dayalı olarak özellikle domates salçası, sebze-meyve konservesi, ve reçel üretimine yönelik yatırımlara ; önümüzde dönemde tarım sektöründeki gelişmeler ve ihracat rejimindeki gelişim projeksiyonlarına bakılmak suretiyle karar verilmesi gerekmektedir.
Gıda sanayinde gerçekleştirilebilecek 5 yatırım tespit edilmiştir.
Makarna Üretim Tesisi,
Patates Cipsi ve Mısır Çerezi Üretim Tesisi,
Ayçiçek Yağı Üretim Tesisi,
Bisküvi ve Gofret Üretim Tesisi,
Fıstık Esaslı ve Çikolata ve Kakaolu Mamuller Üretim Tesisi,
Tekstil Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar
Tekstil sektörü ülkemizde gelişmiş ve yurt dışı ile rekabet edebilir bir sektör haline gelmiştir. Tekstil üretimi , hammaddeye bağılılığını yitirmiş, yurdumuzun hemen, hemen her yöresinde tekstil yatırımları gerçekleştirilmeye başlanmıştır.
Tekstil sanayinde gerçekleştirilebilecek 8 yatırım tespit edilmiştir.
Kumaş Boyama Tesisi
Akrilik Battaniye Üretim Tesisi
Tekstil Makinaları İmalatı Tesisi,
Sentetik Devamsız Lifler
Pamuk İpliği
Dokunmuş Mensucat
Örme, Tüylü Mensucat(Sentetik, Suni Liften)
Poliesterden Tekstürize İplik
Diğer Sektörlerde Yapılabilecek Yatırımlar
Diğer Sektörlerde gerçekleştirilebilecek 11 yatırım tespit edilmiştir.
Katı Atık Ayırma ve Geri Dönüşüm Tesisi,
Polipropilen Çuval Üretim Tesisi,
Beton Kiremit İmalatı Tesisi,
Su Şişeleme Tesisi,
Sabun Üretim Tesisi,
Bakliyat Eleme ve Paketleme Tesisi,
Kriko Esaslı Sabit kaldırıcı Cihazları Üretim Tesisi,
Sulama Ekipmanları Üretim Tesisi,
CTP Boru İmalatı Tesisi,
Kraft Torba Kağıdı Üretim Tesisi,
Toprak İşleme Makinaları İmalatı Tesisi,
Soğuk Hava Deposu İmalatı
Suni ve sentetik elyaf
Tekstil, giyim eşyası ve deri işlemede kullanılan makineler
Ticaretin yeterince geliştiğini söylemek mümkün değildir. Ancak, mevcut tarım ağırlıklı potansiyeli ve son yıllarda sanayisinde gösterdiği performans ile birlikte tarımsal ürün çeşit ve verimliliğinde beklenen artışların gelecekte ticari hayatı olumlu yönde etkileyeceği düşünülmektedir.
Güneydoğu Anadolu Bölgesinin diğer illeri gibi Adıyaman'da da iç ticaret ağırlıklı olarak tarıma dayanmaktadır. Mevcut sanayi yapısında tarımsal kaynak potansiyeline bağlı olarak gelişme göstermiştir.
Temel gıda maddelerinin büyük çoğunluğu ile dayanıklı tüketim mallarının hemen, hemen tamamı başta Gaziantep ve Adana illeri olmak üzere diğer merkezlerden temin edilmektedir.
El sanatlarına yönelik olarak kilim, savan ve el dokuma halıları üretilmekte ve çevre illerle birlikte diğer illere gönderilmektedir. Bunların dışında tarım ürünleri yanında tekstil sektöründe üretimi gerçekleştirilen iplik de diğer illere gönderilmektedir.
Tarım ürünleri içerisinde buğday, arpa, nohut, mercimek, pamuk, tütün, fıstık ve üzüm gibi ürünler özellikle komşu illere gönderilmektedir.
Büyük yatırım ve sermaye gerektirmeden yapılan el sanatlarına yönelik ürünlerin pazarlanması, ticari hayata canlılık kazandırmakla birlikte bu sanatların gelişimine de katkıda bulunmaktadır.
Ticari ve ekonomik hayatı meydana getiren kuruluşlar olarak; Ticaret ve Sanayi Odaları, Ticaret Borsaları, Meslek Odaları ile Esnaf ve Sanatkarlar Odaları bulunmaktadır.
Ticaret borsasında; buğday, arpa, mısır, çavdar, yulaf, buğday kepeği, buğday unu, kuru fasulye, nohut, mercimek, ayçiçeği, yar fıstığı, tereyağı, sade yağ, badem, ceviz, et, canlı hayvanlar, beyaz ve kaşar peynir, pamuk ipliği, keçi kılı, yapağı, hayvan derileri, bağırsak, çeltik, pirinç, bulgur, razmol, bal, tavuk ve piliç eti, yumurta, antepfıstığı, kuru üzüm ve muhtelif özelliklerdeki pamuk kotaya dahil ürünler olarak değerlendirilmektedir.
Muamele gören Maddelerin Cins ve Nevileri |
Tutarı (TL) |
Muamele Adedi |
Hububatlar (Buğday,Arpa,Pirinç,Mısır) |
210.677.969,28 |
1.584 |
Hububat Mamulleri ( Un, Razmol,Kepek, Bulgur, Yem, Yarma, Dövme) |
207.822,72 |
62 |
Bakliyatlar ( Çiğit,Ham Yağ, Kanola) |
89.614.221,92 |
2.004 |
Nebati Margarinler ve Hayvansal Yağlar |
31.015,32 |
119 |
Hayvansal ve bitkisel Gıda Maddeleri |
6.573.778,08 |
3.012 |
Tekstil Hammaddeleri |
92.603.305,18 |
6.026 |
Et (Büyükbaş, Küçük Baş ve Kümes Hayvan etleri) |
6.367.062,79 |
51 |
Canlı Hayvanlar |
5.391.874,91 |
277 |
Çeşitli maddeler (Pul Biber, Tahin, Pekmez,Tütün, helva) |
1.773.929,13 |
11 |
GENEL TOPLAM |
413.240.979,37 |
23.146 |
1- Adıyaman İline Ait İhracat Bilgileri
YIL |
İHRACATÇI FİRMA SAYISI |
İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD) |
2008 |
31 |
58.466 |
2009 |
35 |
58.125 |
2010 |
36 |
71.580 |
2011 |
50 |
61.014 |
2012 |
43 |
104.826 |
2- Adıyaman İline Ait İthalat Bilgileri
YIL |
İTHALATÇI FİRMA SAYISI |
İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD) |
2008 |
29 |
29.226 |
2009 |
35 |
33.308 |
2010 |
42 |
85.471 |
2011 |
42 |
88.929 |
2012 |
40 |
35.585 |
3- İlin Dış Ticarete Konu Olan Sektörleri (ISIC kodlarına göre)
ADIYAMAN İLİ DIŞ TİCARET İSTATİSTİKİ VERİLERİ |
|||
ISIC |
ISIC ADI |
İHRACAT MİKTARI ($) |
Sektörün İl İhracatındaki Payı ( %) |
111 |
Tahıl ve başka yerde sınıflandırılmamış bitkisel ürünler |
3.182.369 |
3,04 |
1531 |
Öğütülmüş tahıl ürünleri |
6.678.153 |
6,37 |
1711 |
Tekstil elyafınından iplik ve dokunmuş tekstil |
3.925.981 |
3,75 |
1730 |
Trikotaj (örme) ürünleri |
8.881.695 |
8,47 |
1810 |
Giyim eşyası (kürk hariç) |
17.359.578 |
16,56 |
2423 |
Tıpta ve eczacılıkta kullanılan kimyasal ve bitkisel kaynaklı ürünler |
4.844.036 |
4,62 |
2694 |
Çimento, kireç ve alçı |
46.414.037 |
44,28 |
3110 |
Elektrik mororu, jeneratör, trasformatörler |
5.336.564 |
5,09 |
3610 |
Mobilya |
2.281.085 |
2,18 |
|
Diğer |
5.922.877 |
5,65 |
|
|
104.826.375 |
100,0 |
C) iTHALAT VERİLERİ |
|||
ISIC |
ISIC ADI |
İTHALAT MİKTARI ($) |
Sektörün İl İthalatındaki Payı ( %) |
111 |
Tahıl ve başka yerde sınıflandırılmamış bitkisel ürünler |
10.305.022 |
28,96 |
121 |
Sığır, koyun, keçi, at, eşek, bardo, katır v.b. |
949.137 |
2,67 |
1711 |
Tekstil elyafınından iplik ve dokunmuş tekstil |
2.193.319 |
6,16 |
2320 |
Rafine edilmiş petrol ürünleri |
3.356.942 |
9,43 |
2413 |
Sentetik kauçuk ve plastik hammaddeler |
5.538.943 |
15,57 |
2429 |
Başka yerde sınıflandırılmamış kimyasal ürünler |
444.031 |
1,25 |
2430 |
Suni ve sentetik elyaf |
2.505.232 |
7,04 |
2692 |
Ateşe dayanıklı seramik ürünleri |
536.968 |
1,51 |
2911 |
İçten yanmalı motor ve türbin; (uçak, motorlu taşıt ve motosiklet motorları hariç) |
1.700.923 |
4,78 |
2924 |
Maden, taşocağı ve inşaat makineleri |
714.069 |
2,01 |
2926 |
Tekstil, giyim eşyası ve deri işlemede kullanılan makineler |
1.679.394 |
4,72 |
3430 |
Motorlu kara taşıtlarının motorlarıyla ilgili parça ve aksesuarları |
1.035.230 |
2,91 |
|
Diğer |
4.626.111 |
13,00 |
|
TOPLAM |
35.585.321 |
100,00 |
|
İLDEKİ TÜM SEKTÖRLER İÇİN, ISIC REV 4 (4 DİGİT) KODU İLE İHRACAT VE İTHALAT VERİLERİ
(Bu kısımda ildeki tüm sektörler için İHRACAT VE İTHALAT VERİLERİ, ISIC REV 4 koduna göre verilecektir.)
1.1. Adıyaman İline Ait İhracat Bilgileri
YIL |
İHRACATÇI FİRMA SAYISI |
İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD) |
2008 |
31 |
58.466 |
2009 |
35 |
58.125 |
2010 |
36 |
71.580 |
2011 |
50 |
61.014 |
2012 |
43 |
104.826 |
1.2. Adıyaman İline Ait İthalat Bilgileri
YIL |
İTHALATÇI FİRMA SAYISI |
İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD) |
2008 |
29 |
29.226 |
2009 |
35 |
33.308 |
2010 |
42 |
85.471 |
2011 |
42 |
88.929 |
2012 |
40 |
35.585 |
İlin Dış Ticarete Konu Olan Sektörleri (ISIC kodlarına göre)
2012 YILI ADIYAMAN İLİ DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ |
|||||||
ISIC |
ISIC adı |
İhracat Dolar |
İhracat Euro |
İhracat TL/YTL |
İthalat Dolar |
İthalat Euro |
İthalat TL/YTL |
111 |
Tahıl ve başka yerde sınıflandırılmamış bitkisel ürünler |
3.182.369 |
2.472.449 |
5.732.339 |
10.305.022 |
8.009.207 |
18.588.986 |
112 |
Sebze, bahçe ve kültür bitkileri ürünleri |
1,906 |
1,571 |
3,478 |
|
|
|
113 |
Meyveler, sert kabuklular, içecek ve baharat bitkileri |
3,525 |
2,774 |
6,362 |
|
|
|
121 |
Sığır, koyun, keçi, at, eşek, bardo, katır v.b. |
|
|
|
949,137 |
727,04 |
1.698.874 |
1421 |
Kimya ve gübre sanayiinde kullanılan mineraller |
6,273 |
4,917 |
11,334 |
|
|
|
1513 |
İşlenmiş sebze ve meyveler |
159,725 |
126,215 |
288,979 |
|
|
|
1514 |
Bitkisel ve hayvansal sıvı ve katı yağlar |
71,598 |
56,168 |
128,583 |
|
|
|
1531 |
Öğütülmüş tahıl ürünleri |
6.678.153 |
5.173.489 |
11.987.844 |
62,987 |
50,416 |
112,618 |
1542 |
Şeker |
|
|
|
1,438 |
1,133 |
2,598 |
1543 |
Kakao, çikolata ve şekerleme |
34,216 |
27,805 |
62,239 |
|
|
|
1544 |
Makarna, şehriye, kuskus vb. unlu mamüller |
5,206 |
4,292 |
9,5 |
|
|
|
1549 |
Başka yerde sınıflandırılmamış gıda maddeleri |
49,015 |
38,026 |
87,796 |
|
|
|
1554 |
Alkolsüz içecekler, maden ve memba suları |
|
|
|
95,434 |
75,806 |
173,232 |
1711 |
Tekstil elyafınından iplik ve dokunmuş tekstil |
3.925.981 |
3.078.463 |
7.067.134 |
2.193.319 |
1.669.903 |
3.918.410 |
1721 |
Giyim eşyası dışındaki hazır tekstil ürünleri |
86,194 |
66,227 |
153,77 |
|
|
|
1722 |
Halı ve kilim |
61,511 |
47,266 |
114,994 |
|
|
|
1729 |
Başka yerde sınıflandırılmamış tekstil ürünleri |
952 |
729 |
1,709 |
2,409 |
1,851 |
4,337 |
1730 |
Trikotaj (örme) ürünleri |
8.881.695 |
6.922.088 |
15.993.676 |
171,146 |
131,629 |
312,273 |
1810 |
Giyim eşyası (kürk hariç) |
17.359.578 |
13.520.766 |
31.276.886 |
3,207 |
2,469 |
5,757 |
1912 |
Bavul, el çantası vb.saraciye |
799 |
631 |
1,434 |
1,969 |
1,512 |
3,53 |
1920 |
Ayakkabı |
18,433 |
14,167 |
33,264 |
|
|
|
2022 |
İnşaat kerestesi |
94,638 |
73,716 |
170,742 |
|
|
|
2023 |
Ağaçtan yapılan ambalaj malzemeleri |
5,731 |
4,422 |
10,355 |
|
|
|
2101 |
Kağıt hamuru, kağıt ve mukavva |
|
|
|
43,137 |
34,111 |
78,087 |
2102 |
Oluklu karton ve mukavva ile kağıt ve mukavadan ambalajlar |
200 |
164 |
364 |
|
|
|
2109 |
Diğer kağıt ve mukavva ürünleri |
|
|
|
1,779 |
1,386 |
3,216 |
2213 |
Plak, kaset vb. |
|
|
|
122 |
95 |
220 |
2219 |
Diğer yayımlar |
|
|
|
179 |
143 |
324 |
2320 |
Rafine edilmiş petrol ürünleri |
1,52 |
1,172 |
2,748 |
3.356.942 |
2.606.202 |
6.068.921 |
2411 |
Ana kimyasal maddeler (kimyasal gübre ve azotlu bileşikler hariç) |
147,621 |
112,826 |
264,719 |
257,956 |
204,398 |
469,532 |
2412 |
Kimyasal gübre ve azotlu bileşikler |
7,198 |
5,76 |
13,025 |
|
|
|
2413 |
Sentetik kauçuk ve plastik hammaddeler |
20,134 |
15,222 |
35,381 |
5.538.949 |
4.310.229 |
9.978.347 |
2422 |
Boya, vernik vb.kaplayıcı maddeler ile matbaa mürekkebi ve macun |
580,299 |
452,76 |
1.045.828 |
91,075 |
70,119 |
164,113 |
2423 |
Tıpta ve eczacılıkta kullanılan kimyasal ve bitkisel kaynaklı ürünler |
4.844.036 |
3.779.025 |
8.763.857 |
155,304 |
122,051 |
280,427 |
2424 |
Sabun, deterjan, temizlik , cilalama maddeleri; parfüm; kozmetik ve tuvalet malzemeleri |
3,215 |
2,428 |
5,769 |
|
|
|
2429 |
Başka yerde sınıflandırılmamış kimyasal ürünler |
91,403 |
70,86 |
163,97 |
444,031 |
344,912 |
802,102 |
2430 |
Suni ve sentetik elyaf |
|
|
|
2.505.232 |
1.969.471 |
4.536.854 |
2511 |
İç ve dış lastik |
59,35 |
47,666 |
109,174 |
|
|
|
2519 |
Diğer kauçuk ürünleri |
741,833 |
575,972 |
1.348.465 |
374,368 |
289,033 |
674,841 |
2520 |
Plastik ürünleri |
32,346 |
24,972 |
57,816 |
140,154 |
108,841 |
252,989 |
2610 |
Cam ve cam ürünleri |
12,379 |
9,435 |
22,162 |
177,303 |
139,213 |
321,485 |
2691 |
Yapı malzemeleri dışındaki, ateşe dayanıklı olmayan seramik eşya |
54,88 |
43,223 |
99,325 |
1,401 |
1,097 |
2,561 |
2692 |
Ateşe dayanıklı seramik ürünleri |
|
|
|
536,968 |
416,871 |
972,054 |
2693 |
Ateşe dayanıklı olmayan, kil ve seramik yapı malzemeleri |
184,675 |
143,157 |
334,549 |
|
|
|
2694 |
Çimento, kireç ve alçı |
46.414.037 |
36.152.704 |
83.646.083 |
|
|
|
2696 |
Taş |
67,699 |
52,312 |
122,168 |
|
|
|
2699 |
Başka yerde sınıflandırılmamış metalik olmayan mineraller |
114,03 |
88,101 |
204,757 |
11,726 |
9,162 |
21,921 |
2710 |
Demir-çelik ana sanayi |
37,448 |
29,236 |
67,352 |
12,73 |
9,922 |
22,981 |
2720 |
Demir-çelik dışındaki ana metal sanayi |
1.202.190 |
972,048 |
2.164.595 |
|
|
|
2811 |
Metal yapı malzemeleri |
58,654 |
45,246 |
105,431 |
|
|
|
2812 |
Tank, sarnıç ve metal muhafazalar |
1,935 |
1,536 |
3,532 |
|
|
|
2813 |
Buhar kazanı (merkezi kalorifer kazanları hariç) |
|
|
|
66,776 |
53,12 |
121,719 |
2893 |
Çatal-bıçak takımı, el aletleri ve hırdavat malzemeleri |
12,19 |
9,385 |
21,718 |
60,411 |
47,38 |
109,051 |
2899 |
Başka yerde sınıflandırılmamış metal eşya |
121,432 |
94,468 |
218,339 |
27,99 |
21,981 |
50,552 |
2911 |
İçten yanmalı motor ve türbin; (uçak, motorlu taşıt ve motosiklet motorları hariç) |
|
|
|
1.700.923 |
1.405.474 |
3.104.170 |
2912 |
Pompa, kompresör, musluk ve vana |
48,255 |
37,994 |
87,443 |
83,736 |
65,398 |
150,822 |
2913 |
Mil yatağı, dişli, dişli takımı ve tahrik tertibatı |
5,458 |
4,304 |
9,917 |
108,595 |
84,727 |
195,533 |
2914 |
Sanayi fırını, ocak ve ocak ateşleyiciler |
13,297 |
10,339 |
23,956 |
|
|
|
2915 |
Kaldırma ve taşıma teçhizatı |
113,426 |
89,572 |
205,41 |
470,128 |
365,355 |
882,334 |
2919 |
Diğer genel amaçlı makineler |
89,324 |
69,868 |
161,978 |
793,389 |
615,024 |
1.421.824 |
2921 |
Tarım ve orman makineleri |
|
|
|
132,011 |
102,357 |
237,857 |
2922 |
Takım tezgahları |
32,252 |
24,829 |
57,834 |
102,989 |
83,935 |
184,33 |
2924 |
Maden, taşocağı ve inşaat makineleri |
881,375 |
674,914 |
1.581.379 |
714,069 |
554,292 |
1.284.803 |
2926 |
Tekstil, giyim eşyası ve deri işlemede kullanılan makineler |
|
|
|
1.679.394 |
1.292.902 |
3.007.256 |
2929 |
Diğer özel amaçlı makineler |
51,44 |
41,018 |
93,488 |
524,757 |
399,87 |
941,36 |
2930 |
Başka yerde sınıflandırılmamış ev aletleri |
7,709 |
6,042 |
13,944 |
852 |
665 |
1,537 |
3000 |
Büro, muhasebe ve bilgi işleme makinaları |
14,409 |
11,441 |
26,05 |
21,587 |
17,263 |
39,811 |
3110 |
Elektrik mororu, jeneratör, trasformatörler |
5.336.564 |
4.183.100 |
9.610.312 |
36,51 |
28,807 |
66,051 |
3120 |
Elektrik dağıtım ve kontrol cihazları |
78,058 |
61,858 |
141,667 |
54,134 |
42,201 |
97,909 |
3130 |
İzole edilmiş tel ve kablolar |
13,331 |
10,199 |
23,965 |
3,506 |
2,727 |
6,345 |
3140 |
Akümülatör, pil ve batarya |
592 |
471 |
1,082 |
|
|
|
3150 |
Elektrik ampulü ve lambaları ile aydınlatma teçhizatı |
154,365 |
122,931 |
278,766 |
1,594 |
1,248 |
2,979 |
3190 |
Başka yerde sınıflandırılmamış elektrikli teçhizat |
72,218 |
55,743 |
130,184 |
126,86 |
97,893 |
228,356 |
3210 |
Elektronik valf ve elektron tüpleri ile diğer elektronik parçalar |
|
|
|
3,214 |
2,459 |
5,761 |
3220 |
Radyo ve televizyon vericileri ile telefon, telgraf teçhizatı |
1,644 |
1,251 |
2,893 |
|
|
|
3230 |
Televizyon ve radyo alıcıları; ses ve görüntü kaydeden veya üreten teçhizat vb. ilgili araçlar |
56,939 |
45,264 |
103,31 |
9,704 |
7,337 |
17,199 |
3312 |
Ölçme, kontrol, test, seyrüsefer vb. amaçlı alet ve cihazlar |
15,715 |
12,199 |
28,224 |
160,262 |
125,888 |
289,025 |
3313 |
Otomatik kontrol ve ayar alet ve cihazların aksam-parçası |
|
|
|
28,435 |
22,245 |
51,269 |
3320 |
Optik alet ve fotografçılık teçhizatı |
739 |
593 |
1,334 |
|
|
|
3410 |
Motorlu kara taşıtları ve motorları |
|
|
|
50,852 |
39,93 |
91,799 |
3420 |
Motorlu kara taşıtlarının karasörleri ve römorkları |
12,473 |
9,559 |
22,427 |
|
|
|
3430 |
Motorlu kara taşıtlarının motorlarıyla ilgili parça ve aksesuarları |
82,703 |
64,993 |
149,713 |
1.035.203 |
805,282 |
1.865.886 |
3530 |
Hava ve uzay taşıtları |
2 |
1,606 |
3,679 |
|
|
|
3599 |
Başka yerde sınıflandırılmamış ulaşım araçları |
810 |
626 |
1,453 |
|
|
|
3610 |
Mobilya |
2.281.085 |
1.760.254 |
4.112.232 |
261 |
205 |
477 |
3694 |
Oyun ve oyuncak |
280 |
217 |
504 |
|
|
|
3699 |
Başka yerde sınıflandırılmamış diğer ürünler |
582 |
451 |
1,04 |
41,079 |
33,11 |
74,274 |
5149 |
Atık ve hurdalar |
|
|
|
110,586 |
87,145 |
199,654 |
9214 |
Dramatik sanatlar, müzik ve diğer sanat faaliyetleri |
21,13 |
16,599 |
38,987 |
|
|
|
Toplam |
|
104.826.375 |
81.684.094 |
188.876.716 |
35.585.231 |
27.714.442 |
64.201.533 |